Öldürülmemekten Fazlası...

    Kadın mücadelesi, tarihin hiçbir döneminde sadece haklar mücadelesinden ibaret olmamıştır. Kadınların da anayasada yurttaş sayılması için “Kadının ve Kadın Yurttaşın Haklar Bildirgesi”ni yazan Olympe de Gouges’un da, 20. yüzyılın başında oy hakkı için sokaklara çıkan Süfrajetlerin de mücadelesi, hukuk nezdinde elde edilecek bir haktan daha fazlasını ifade ediyordu. Kadına yönelik şiddetten başka şey konuşamaz hale geldiğimiz bu günlerde de, başat talebimiz bu olsa da, mücadelemiz yaşama hakkı talebiyle sınırlı değildir. Kadın hareketini sadece bir haklar mücadelesine ya da şiddete karşı bir harekete indirgemek, tarihsel ve toplumsal bağlamı görünmez kılıyor. Bu yaklaşım, erkek şiddetinin politik olduğunu söylemekten sakınır ve kadın mücadelesini daha az tehdit edici biçimde “apolitik” bir hareket olmaya zorlar.

    Bugün, erkek şiddetine karşı birleşen feministlerin, dünyanın dört bir yanında kalabalık kitleler halinde eylem yapan, en güçlü muhalif hareket olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Kadın örgütlerinin en önemli gündem maddesini oluşturan kadına yönelik şiddet ve bu şiddetin en uç noktası olarak “kadın cinayetleri”ne karşı yapılan eylem çağrıları, öldürülen kadınların çeşitli platformlar tarafından sayısal veri olarak bildirilmesi, cinayet davalarının takibi gibi siyaset yapma biçimleri, erkek şiddetinin kamuoyu, medya, kurumlar ve siyasi partiler nezdinde görünür kılması açısından önemlidir.

    Ancak, kurum ve kuruluşların “kadına yönelik şiddete hayır” kampanyaları, medyanın tepkisi ve siyasilerin söylemleri ortaya sorunlu bir tablo çıkartıyor. Kadın yaşamını koruma, bir projeye dönüşmüş vaziyette. İçişleri Bakanlığı’nın Kasım ayında paylaştığı afiş aslında bize bunu çok net bir şekilde gösteriyor. Kadınların yaşamlarını indirime girmiş bir ürün gibi sunan afişte “Hayatını kaydeben kadın sayısı 2019 Ekim ayına göre %14 azalışla 28’den 24’e düştü.” diye yazıyor. Kadın cinayetlerini gündeme getiren medya da, şiddetin failini psikopat ya da serseri erkek gibi lanse ederek, şiddeti bireyler arası ilişkilere indirgiyor. Kadın cinayetlerini, kurban kadın-sapkın erkek ilişkisi üzerinden okuyanlar, gerici bir eğilimin parçası olarak patriyarkaya hizmet ediyor.

    Öldürülen kadınları ne güzelleme ne de mağdur olarak anmaya ihtiyacımız var. Bir kadının ölümü haketmemesi için, anne ya da hayalleri olan bir genç kız olmasına gerek yok. Geleneksel aile yapısına uygun bir hayat yaşamayan bir kadın öldürüldüğünde “Orada ne işi vardı?” gibi söylemlere alan açıyor bu yaklaşım. Üniversite okumayan “başıboş” bir kadının öldürülmesi daha meşru değil. Kadını kurban olarak konumlandıran ve namuslu-namussuz ikiliği yaratan bu söylemler hem eril şiddeti gizliyor hem de patriyarkanın yarattığı kadın stereotipini yeniden üretiyor.

    Erkek şiddeti, kadın mücadelesinin en önemli başlıklarından birini oluşturmakta ve elbette bu yönde elde edilen güncel kazanımlar önemli. Fakat kadın-erkek arasındaki tahakküm ilişkisini besleyen birçok yapısal koşul var. Bu koşulların çıktısı olarak bir biçimde hayatımızda yer alan psikolojik, fiziksel, ekonomik, cinsel vb çeşitlendirilebilen erkek şiddetiyle mücadele etmek için bu tahakküm ilişkisini irdelemek, kadın hareketini kısırlaştıran yönelimlerden uzaklaşmak adına önemlidir. Öldürülmeme talebine sıkışan ve diğer toplumsal mücadeleler ile ilişkilenmeyen bir hareketin kazanımlarının ne kadar kalıcı olacağı ise şüpheli.

    Kadınların yaşama hakkı talebi, topyekün bir özgürlük ve eşitlik fikrinden ayrı düşünülemez. Şiddeti, eril baskı ve sömürüden soyutlamak, bizi siyasetsizliğe mahkum eder. Tam bir kurtuluş için, kadınlara yönelik sistematik saldırılara karşı geliştirilen anlık eylem biçimleri ve güncel kazanımlar ile özgür ve eşitlikçi bir toplum tahayyülünü birlikte düşünmeliyiz ve bütünlüklü bir strateji geliştirmeliyiz. Kadına yönelik şiddeti romantize edenlere ve mağdur-cani ikiliğini yaratanlara alan açmayarak, feminist mücadelemizi daha geniş bir siyasi perspektife taşımalıyız.

-Nisanur Atıcı