Biden ve İklim Değişikliği Üzerine Bir Deneme

        

        Kasımın ilk haftası boyunca dünya ABD seçimleri ve geç açıklanan seçim sonuçları üzerine yoğunlaştı. Bir tarafta iklim değişikliği konusunu dahi yalanlayan ve ülkesini –her ne kadar uygulanmasa da önemli bir metin olarak ortada duran- Paris İklim Antlaşması’ndan çeken mevcut başkan Donald Trump ve diğer tarafta 2050 yılına kadar net karbon-sıfır sözü veren ve ülkesini tekrar Paris İklim Antlaşması’na dahil edeceğini duyuran Joe Biden yer aldı. Birçok iklim aktivisti, çevre bilimci ve siyasetçi seçim sonuçlarını iklim değişikliği için bir zafer olarak niteledi. Peki gerçekten öyle mi?

        İlk bakışta, elbette dar bir mantığa sahip ve iklim değişikliğini dahi siyasi manevraları uğruna yalanlamakta bir beyis görmeyen Trump’ın yerine iklim değişikliğiyle hem kısa dönemde hem de uzun dönemde savaşma sözü veren Joe Biden’ın seçilmesi olumlu gözükmektedir. Ancak kapitalist sistemin her ne kadar eski gücüne sahip olmasa da hegemonu pozisyonunda bulunan devletin iklim değişikliği konusunda dürüst olması ne kadar muhtemeldir? Öyle ki seçim yarışları sırasında bir röportajda petrol ve doğalgaz aramaları hakkında sorulan bir soruya ülke içindeki aramaları durduracağını söyleyemiştir. Lakin bu önemli ölçüde gerçekleştirdikleri büyük sondaj (hidrolik kırılma) faaliyetlerini durduracakları anlamına gelmiyor.

        Dünyanın dört bir yerinde, “her şey petrol” mantığıyla hareket eden ve tabiri caizse kutuplara ellerine kaptıkları buz kırıcılarıyla koşarak giden ABD’nin iklim değişikliğine karşı doğrudan ve kesin bir pozisyon olması beklenemez. Zira uzayda dahi madencilik faaliyetleri başlatan bir kapitalist zihniyetten iklim değişikliğini durdurabilecek yegane güç olmasını beklemek pek mantıklı değildir. Aslında Elmar Altvater’in “fosil kapitalizm” kavramsallaştırması da, onun fosil yakıtlara göbekten bağlılığını ortaya koymak noktasında çok önemlidir. Zaten “uzun dönemde hepimizi ölüyüz”, öyle değil mi? Giovanni Arrighi’nin sınırsız sermaye birikimi için sınırsız coğrafi yayılım şeklinde özetlediği neoliberal küreselleşme çağında kapitalist kâr mantığı, hegemon pozisyonunda bulunan bir devletin iklim değişikliğine doğrudan karşı çıkabileceği retoriğinin aslında bir göz boyamadan (ya da çevre hareketinde popüler bir tabir olarak yeşil göz boyamadan) öte olmadığını ortaya sermektedir. ABD, dünyanın dört bir yanında “ulusal çıkar” adı altında fosil yakıt arayışını sürdürmeye devam edecektir. Bu onun liderliğini üstlendiği kapitalist sistemin devamlılığı açısından zorunludur.

        Bu bağlamda eklemek gerekir ki iklim değişikliği, kapitalist kâr mantığı dahilinde çözülebilecek bir sorun olarak gözükmemekte. Kâr marjı düşünce aklına ilk olarak işçi ücretlerini düşürmek gelen bir sistemden, fosil yakıtlardan doğrudan kurtulup da uzun vadeli ve anlamlı bir dönüşümü beklemek çok mantıklı gözükmüyor. Bugün dahi yeşil etiket altında yaptığı birçok şey, kendi krizinden kendini kurtarmak arayışından öte değildir. Birçok petrol şirketinin kendi varlıklarını sürdürürken bir yandan da yenilenebilirliği desteklediklerini duyurması gibi bir durum.

        Göreve geldikten sonra Biden’ın da ABD’nin de iklim değişikliği konusunda atacağı birkaç ülkesel adımı göreceğiz. Ancak ABD’nin halen daha Orta Doğu petrolleri için vekalet savaşlarında var olduğunu, kutuplarda buz kırıcılarla nasıl egemenlik paylaşım savaşlarının başını çektiğini, dünyayı kirlettiği yetmediği gibi uzayda akıl almaz şekilde nasıl maden çılgınlığına büründüğünü de izleyeceğiz...

 

        -Mertcan Keleş